1. Châu Phi
– Châu Phi là châu lục lớn thứ hai thế giới, giàu tài nguyên khoáng sản.
– Châu Phi có nền văn minh cổ đại rực rỡ.
– Từ giữa thế kỉ XIX, thực dân châu Âu bắt đầu xâm lược châu Phi.
– Trong những năm 1970 và 1980, sau khi xây dựng xong kênh đào Suez, các nước tư bản phương Tây lao vào xâu xé châu Phi.
– Đầu TK XX, việc phân chia thuộc địa giữa các đế quốc ở châu Phi phần lớn đã hoàn thành.
ách thống trị hà khắc của thực dân đã gây ra cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi.
=> Phong trào chống thực dân của nhân dân châu Phi bị thất bại (trừ ở Ê-ti-ô-pi-a).
Bản đồ thuộc địa của các nước đế quốc châu Phi đầu thế kỷ 20
* Nguyên nhân thất bại: thế lực chênh lệch, trình độ tổ chức thấp, áp lực của thực dân.
– Thể hiện tinh thần yêu nước, tạo tiền đề cho giai đoạn sau – đầu thế kỉ XX.
– Phong trào đấu tranh ở châu Phi bao gồm đấu tranh giành độc lập và đấu tranh chống ách thực dân.
2. Khu vực Mỹ Latinh
– Châu Mỹ La Tinh: Đây là khu vực rộng lớn của Châu Mỹ. Bao gồm một phần Bắc Mỹ, toàn bộ Trung Mỹ, Nam Mỹ và quần đảo Caribe. Sở dĩ được gọi là khu vực Mỹ Latinh vì người dân ở đây nói tiếng Tây Ban Nha hoặc tiếng Bồ Đào Nha (ngữ hệ Latinh).
– Trước khi bị xâm lược, Mĩ Latinh là khu vực có lịch sử văn hoá lâu đời, giàu tài nguyên. Cư dân bản địa ở đây là người da đỏ, chủ nhân của nhiều nền văn hóa cổ nổi tiếng, văn hóa Maya, văn hóa Inca, văn hóa Azet.
a) Chủ nghĩa thực dân ở Mỹ Latinh
– Đầu thế kỉ XIX, hầu hết các nước Mĩ Latinh đều là thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
– Chủ nghĩa thực dân thiết lập bộ máy cai trị phản động, dã man, tàn bạo:
+ Giết hại, ngược đãi dân bản xứ, chiếm đất lập đồn điền.
+ Sự tham gia của người Châu Phi vào việc khai thác tài nguyên (vàng bạc, người ta còn mang đường, ca cao, gỗ, đá quý, ngọc trai, kiến, thuốc lá, bông vải,….) từ Châu Mỹ sang Tây Ban Nha.
=> Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của các dân tộc Mĩ Latinh diễn ra ác liệt, nhiều nước giành được độc lập từ đầu thế kỉ 19.
b) Phong trào đấu tranh giành độc lập
* Bình luận:
– Đầu thế kỉ XX, phong trào đấu tranh giành độc lập ở Mĩ Latinh diễn ra sôi nổi và mạnh mẽ.
– Kết quả là phần lớn lãnh thổ được giải phóng khỏi ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha trở thành quốc gia độc lập.
Bản đồ Mỹ Latinh đầu thế kỷ 19
c) Vị trí của Mĩ Latinh sau khi giành độc lập và chính sách bành trướng của Mĩ
* Tình hình Mĩ Latinh sau khi giành độc lập
– Sau khi giành được độc lập, các nước Mĩ Latinh đã đạt được những tiến bộ về kinh tế – xã hội:
+ Bra-xin trồng nhiều bông và cao su, cung cấp một nửa số cà phê cho thị trường thế giới.
+ Achentina sản xuất len, da cừu, thịt bò xuất khẩu sang Anh… Các đồn điền trồng lúa mì, cây công nghiệp, chăn nuôi gia súc lấy thịt, sữa, lông thú phát triển và trở thành nguồn hàng xuất khẩu có giá trị của nước quá nhiều nước. Dân số tăng nhanh do lượng người nhập cư tăng.
* Chính sách bành trướng của Mỹ
– Mỹ âm mưu biến Mỹ Latinh thành “sân sau” của Mỹ ở Mỹ Latinh.
– Mỹ đưa ra học thuyết tuyên truyền: “Nước Mỹ của người Mỹ” (1823), thành lập “Liên minh quốc gia các nước cộng hòa châu Mỹ” (Liên Mỹ) dưới sự chỉ huy của Oa-sinh-tơn.
Năm 1898, Mỹ hất cẳng Tây Ban Nha khỏi châu Mỹ.
– Đầu thế kỷ 20, Mỹ sử dụng chính sách “cây gậy lớn” và “ngoại giao đô la” để kiểm soát vùng lãnh thổ này.
=> Chính quyền Oa-sinh-tơn khống chế, biến Mĩ Latinh thành “sân sau” của đế quốc Mĩ.
