3. Phong trào chống thực dân ở Philippines
– Thực dân Tây Ban Nha đặt ách thống trị ở Philippin hơn 300 năm, khai thác, bóc lột triệt để tài nguyên, nhân công => Mâu thuẫn giữa nhân dân Philippin và thực dân Tây Ban Nha ngày càng gay gắt, dẫn đến bùng nổ cuộc bệnh dịch. bùng nổ các phong trào đấu tranh.
– Khởi nghĩa ở Cavito (1872).
– Vào những năm 90 của TK XIX, trong phong trào yêu nước dân chủ – tư sản ở Phi-líp-pin xuất hiện hai hướng chủ yếu của phong trào giải phóng dân tộc là chủ nghĩa cải lương và bạo động.
+ Năm 1898, Mĩ tham chiến với Tây Ban Nha, hất cẳng Tây Ban Nha và chiếm Phi-líp-pin.
+ Nhân dân Phi-líp-pin anh dũng chống Mĩ đến năm 1902.
=> Philippin trở thành thuộc địa của Mĩ.
4. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Campuchia
a) Bối cảnh Campuchia giữa thế kỷ 19
– Trước sự xâm lược của Pháp, triều đình phong kiến Na-pô-lê-ông suy yếu phải thần phục Thái Lan.
– Năm 1863, Cam-pu-chia tiếp nhận chế độ bảo hộ của Pháp. Năm 1884, Pháp ép vua Noradom ký Hiệp ước 1884, biến Campuchia thành thuộc địa của Pháp.
– Sự thống trị của Pháp buộc nhân dân Cam-pu-chia phải nổi dậy đấu tranh. Trong nước diễn ra nhiều cuộc nổi dậy chống thực dân Pháp.
b) Phong trào nhân dân Campuchia chống Pháp
* Bình luận:
— Bùng nổ liên tục, có cuộc khởi nghĩa kéo dài đến 30 năm.
– Cuộc đấu tranh thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.
– Sự ủng hộ của nhân dân Việt Nam, nhất là trong cuộc khởi nghĩa Pukomb, được coi là biểu tượng của tình liên minh chiến đấu của hai dân tộc Việt Nam và Campuchia trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
c) Mở rộng: tinh thần đoàn kết chiến đấu của nhân dân Đông Dương
– Khởi nghĩa Pukomb (Campuchia) diễn ra từ năm 1866 đến năm 1867. Quân khởi nghĩa gồm các dân tộc Khmer, Chăm, Xtiêng và Kin.
– Trương Quyền (con Trương Định) và Võ Duy Dương (Thiên Hộ Dương) hợp quân với quân nổi dậy Pukomb đánh Pháp.
– Khi lực lượng đã mạnh, Pukomba tiến quân ngược vào nước do Paman kiểm soát, tấn công Udong (17-12-1866). Nhân dân ba tỉnh miền Tây Nam Bộ thường xuyên tiếp tế lương thực, vũ khí cho nghĩa quân. Ngày 3 tháng 12 năm 1867, Pukomba tử trận.
=> Cuộc khởi nghĩa là biểu tượng của tình liên minh chiến đấu của hai dân tộc Việt Nam và Campuchia trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp.
5. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Lào đầu thế kỷ XX
a) Tài liệu tham khảo lịch sử
– Vừa xâm lược Việt Nam và Campuchia, thực dân Pháp đã tính đến khả năng thôn tính Lào.
– Giữa thế kỷ XIX, khi chế độ phong kiến suy yếu, Lào phải thần phục Thái Lan.
– Năm 1893, Pháp đàm phán với Xiêm về việc thừa nhận quyền cai trị của Pháp ở Lào. Lào chính thức trở thành thuộc địa của Pháp.
b) Phong trào chống Pháp của nhân dân Lào
c) Kết quả
– Cuộc đấu tranh thất bại do tự phát thiếu phương hướng đúng đắn, thiếu tổ chức vững chắc.
– Thể hiện tinh thần yêu nước, đoàn kết của nhân dân ba nước Đông Dương.
* Nhận xét (Tính năng)
– Phong trào đấu tranh của nhân dân Lào và Campuchia cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX diễn ra liên tục, sôi nổi nhưng còn mang tính tự phát.
– Hình thức đấu tranh chủ yếu là khởi nghĩa vũ trang.
– Lãnh đạo là các nhà khoa bảng, nông dân yêu nước.
